Có hai loại
kiến trúc hệ CSDL là tập trung và phân tán
1.
Các hệ cơ sở dữ liệu tập trung
Với hệ CSDL
tập trung, toàn bộ dữ liệu được lưu trữ tại một máy hoặc một dàn máy. Những người
dùng từ xa có thể truy cập vào CSDL thông qua các phương tiện truyền thông dữ
liệu.
Có 3 kiểu kiến trúc tập
trung:
a.
Hệ CSDL cá nhân
- Là hệ CSDL có một người dùng. Thông thường, người này vừa thiết kế,
tạo lập, cập nhật và bảo trì CSDL, đồng thời cũng là người khai thác thông tin,
tự lập và hiển thị các báo cáo.
- Việc phát triển và sử dụng các hệ CSDL cá nhân khá đơn giản và dễ
dàng, tuy nhiên tính an toàn thường không cao.
b.
Hệ CSDL trung tâm
- Là hệ CSDL được cài đặt trên máy tính trung tâm. Nhiều người dùng
từ xa có thể truy cập CSDL này thông qua các thiết bị đầu cuối và các phương tiện
truyền thông.
- Tùy thuộc vào quy mô của tổ chức, máy tính trung tâm này là một
máy hay một dàn máy.
Ví dụ: Các hệ thống đăng kí và bán vé máy bay.
c.
Hệ CSDL khách – chủ
Trong kiến trúc khách – chủ, các thành phần (của hệ QTCSDL) tương
tác với nhau tạo nên hệ thống gồm thành phần yêu cầu tài nguyên và thành phần cấp
tài nguyên.
- Thành phần cấp tài nguyên được cài đặt tại máy chủ
trên mạng (cục bộ). Thành phần quản trị CSDL trên máy chủ tiếp nhận và xử lí
các yêu cầu về CSDL, sau đó gửi kết quả về lại cho máy khách.
- Thành phần yêu cầu tài nguyên có thể cài đặt tại nhiều máy khác
nhau (ta gọi là máy khách) trên mạng.
- Phần mềm quản trị CSDL trên máy khách quản lí các giao diện khi thực
hiện các chương trình ứng dụng CSDL. Nó tiếp nhận yêu cầu của người dùng, xử lí
rồi gửi thông báo đến máy chủ yêu cầu tài nguyên, chờ nhận trả lời từ máy chủ
và định dạng dữ liệu đưa ra cho người dùng.
- Kiến trúc loại này có một số ưu điểm:
+ Nâng cao khả năng thực hiện: các CPU ở máy chủ và máy khách khác
nhau có thể cùng hoạt động song song, mỗi CPU thực hiện nhiệm vụ riêng của nó.
+ Chi phí cho phần cứng có thể được giảm do chỉ cần máy chủ có cấu
hình đủ mạnh để lưu trữ và quản trị CSDL.
+ Bổ sung thêm máy khách là dễ dàng.
2.
Các hệ cơ sở dữ liệu phân tán
a.
Khái niệm cơ sở dữ liệu phân tán
CSDL phân tán là một tập hợp dữ liệu có
liên quan (về mặt logic) được dùng chung và phân tán về mặt vật lí trên một mạng
máy tính.
Một hệ QTCSDL phân tán là một hệ thống
phần mềm cho phép quản trị CSDL phân tán và làm cho người dùng không nhận thấy
sự phân tán.
Người dùng truy cập vào CSDL phân tán
thông qua chương trình ứng dụng. Các chương trình ứng dụng được phân thành hai
loại:
+ Chương trình không yêu cầu dữ liệu từ nơi khác.
+ Chương trình có yêu cầu dữ liệu từ nơi khác.
Ví dụ: Một ngân hàng quốc
gia có nhiều chi nhánh, mỗi thành phố có một chi nhánh, CSDL tại mỗi chi nhánh
quản lí các tài khoản của dân cư và đơn vị kinh doanh tại thành phố này. Thông
qua một mạng truyền thông, các CSDL tại các chi nhánh tạo thành một hệ CSDL
phân tán. Người chủ của một tài khoản có thể thực hiện các giao dịch (như rút một
khoản tiền trong tài khoản) ở chi nhánh đặt tại nơi mở tài khoản (TP.HCM),
nhưng cũng có thể thực hiện giao dịch ở một chi nhánh đặt tại Đà Nẵng.
b.
Một số ưu điểm và hạn
chế của các hệ CSDL phân tán
v Ưu điểm:
- Cấu trúc phân tán dữ liệu thích hợp cho bản chất phân tán của nhiều
người dùng
- Dữ liệu được chia sẻ trên mạng nhưng vẫn cho phép quản trị dữ liệu
địa phương (dữ liệu đặt tại mỗi trạm)
- Dữ liệu có tính tin cậy cao vì khi một trạm gặp sự cố, có thể khôi
phục được dữ liệu tại đây do bản sao của nó có thể được lưu trữ tại một trạm
khác.
- Cho phép mở rộng các tổ chức một cách linh hoạt. Có thể thêm nút mới
vào mạng máy tính mà không ảnh hưởng đến hoạt động của các nút sẵn có.
v Hạn chế:
-
Hệ thống phức tạp hơn vì phải
làm ẩn đi sự phân tán dữ liệu đối với người dùng.
-
Việc thiết kế CSDL phân tán
phức tạp hơn, chi phí cao hơn.
-
Đảm bảo an ninh khó khăn hơn
Trắc nghiệm
1. Câu nào trong các câu
dưới đây sai khi nói về hệ CSDL trung tâm?
a. Là hệ CSDL được cài
đặt trên máy tính trung tâm cho phép nhiều người sử dụng cùng một lúc
b. Máy tính trung tâm
này chỉ là một máy tính duy nhất
c. Nhiều người dùng từ
xa có thể truy cập vào CSDL này thông qua thiết bị đầu cuối và các phương tiện
truyền thông
d. Các hệ CSDL trung tâm
thường rất lớn và có nhiều người dùng
2. Trong các ưu điểm
dưới đây, ưu điểm nào không phải của các hệ CSDL phân tán?
a. Dữ liệu có tính sẵn
sàng
b. Dữ liệu được chia sẻ
trên mạng nhưng vẫn cho phép quản trị dữ liệu địa phương
c. Việc thiết kế CSDL
đơn giản, chi phí thấp hơn
d. Dữ liệu có tính tin
cậy cao
3. Một số thao tác sau đây chỉ thực hiện trên máy chủ
mà không thể thực hiện từ máy khách trong hệ cơ sở dữ liệu khách – chủ
a. Kiểm tra quyền truy cập
b. Chọn lọc dữ liệu gửi cho máy khách
c. Cập nhật cơ sở dữ liệu
d. a, b và c đều đúng
4. Ví dụ hệ thống đăng kí và bán vé máy bay thuộc hệ
cơ sở dữ liệu
a. Trung tâm
b. Khách – chủ
c. Cá nhân
d. Phân tán
5. Ưu điểm của các hệ CSDL phân tán là:
a. Đảm bảo tính nhất quán dữ liệu khó hơn.
b. Hệ thống phức tạp hơn vì phải làm ẩn đi sự phân tán dữ
liệu đối với người dùng.
c. Chi phí cao hơn.
d. Cấu trúc phân tán dữ liệu thích hợp cho bản chất phân tán
của nhiều người dùng.